Thảo Dược Quý

Bách bộ

1. Tên khoa học

Bách bộ có tên khoa học là:Stemona  tuberosa Lour  thuộc  họ Bách  bộ  -Stemonaceae.

Bách bộ có tên khác là: Củ  ba mươi, Củ  rận  trâu, Dây  dẹt  ác

2. Mô tả:

Dây leo có thân mảnh, nhẵn, dài đến 6-8m, ở gốc có nhiều rễ củ mọcthành chùm, 10-20 hoặc 30 củ (Củ ba mươi), có khi tới gần một trăm củ,dài 15-20cm, rộng 1,5-2cm. Lá mọc đối hay so  le, giống  lá Củ nâu, nhưng đặc biệt có hệ gân ngang dày  song  song với các gân chính hình cung, dài 10-15cm,  rộng 4mm, mặt ngoài màu vàng  lục, mặt  trong màu đỏ  tươi, có mùi

thối; 4 nhị dài 4-5cm. Quả nang chứa nhiều hạt. Cây ra hoa tháng 3-6 có quảtháng 6-8 .

3. Bộ  phận  dùng:

Rễ  củ  - Radix  Stemonae,  thường  được gọi là Bách bộ.

Nơi  sống  và  thu  hái: Cây  của  vùng  Ấn  Độ, Malaixia,mọc hoang ở vùngđồi núi,  trên  sườn núi, ven  suối. Có  thể  thu hoạch củ vào mùa xuân hoặc mùa  thu. Cắt bỏ  rễ con,  rửa  sạch, nhúng  trong  nước  sôi,  hoặc  đồ  vừa  chín.  Loại  nhỏ  để  nguyên, loại to bổ dọc dài, phơi nắng hoặc sấy khô.

4. Thành  phần  hoá  học:

Trong  rễ  củ  có  các  alcaloid,  chủ yếu  là  stemonin,  tuberostemonin,  isotuberostemonin, hypotuberostemonin,oxytuberostemonin,  stemin,  stenin;  glucid 2,3%, lipid 0,83%; protid 9,0%;acid hữu cơ (citric, formic, malic, suecinic...).

5. Tính vị, tác dụng:

Củ có vị đắng, tính hơi ấm, hơi có độc, có tác dụng nhuận phế, sát trùng, diệt sâu, trừ ngứa. Người ta đã biết intemonin có tác dụng làm giảm tính chất hưng phấn của trung khu hô hấp của động vật, có tác dụng ức chế phản xạ của ho, còn làm cho giun bị tê liệt, làm chết rận rệp và có bệnh lỵ, bệnh phó thương hàn.

6. Công  dụng,  chỉ  định  và  phối  hợp:

Thường  dùng  trị:  1. Viêm  khí  quản,  lao  phổi,  ho  gà;  2.  lỵ amip; 3. Bệnh giun móc, giun đũa, giun kim; 4. Tình trạng ngứa ngáy da, eczema, viêm da. Còn dùng diệt bọ chét, rệp, chấy rận và sâu bọ.

Ngày dùng 4-12g, dạng  thuốc  sắc,  thuốc viên hay  thuốc bột, uống  liều 4-6 ngày. Dùng ngoài,

ngâm trong cồn, đun sôi trong nước, hoặc nấu cao để bôi, hay nghiền bột mà dùng.

7. Một số đơn thuốc:

- Hen khí quản: Bách bộ, Tử uyển, nhân hạt Mơ, mỗi vị 10g, Bối mẫu 6g, sắc uống.

- Ho gà: Bách bộ, Hạ khô thảo, mỗi vị 10g sắc uống.

- Tẩy giun kim: Bách bộ nấu nước thụt.

Ghi chú: Người  tì vị hư yếu không dùng. Dùng  nhiều  sẽ gây ngộ độc. Giải độc bằng nước ép gừng tươi hoặc thêm một ít giấm ăn.

Công dụng chữa bệnh của bách bộ

Công dụng chữa bệnh của bách bộ

cay giao co lam

giao co lam tan phat